Hà Nội trên con đường hướng tới nông nghiệp đô thị thông minh
Thời gian qua, ngành nông nghiệp Thủ đô đã tập trung đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, ngành trồng trọt đã sử dụng xây dựng nhà kính, nhà lưới có hệ thống tự động hóa để điều khiển hệ thống tưới, bón phân, điều chỉnh độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng; hệ thống giám sát có thể phân tích đất, dự báo sản lượng, phát hiện sâu bệnh; Ứng dụng công nghệ IoT, công nghệ canh tác không sử dụng đất, công nghệ chuỗi khối truy xuất nguồn gốc, công nghệ nuôi cấy tế bào thực vật quy mô công nghiệp sử dụng máy bay điều khiển từ xa trong bón phân và kiểm soát dịch bệnh trên cây lúa.
 |
| Mô hình trồng rau thủy canh mang lại kinh tế cao tại huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội. |
Ngành chăn nuôi đã áp dụng hình thức chăn nuôi trong chuồng kín, có hệ thống làm mát để ổn định nhiệt độ và độ ẩm, chuồng trại, dây chuyền cho ăn tự động, nước uống tự động, công nghệ thụ tinh nhân tạo, phân tách giới tính, xử lý môi trường bằng công nghệ tiên tiến (CDM, biogas) . , đệm lót sinh học, men vi sinh …).
Lĩnh vực khai thác thủy sản có công nghệ sông trong ao bằng chế phẩm sinh học và máy tạo oxy tự động, công nghệ Biofloc … sản xuất; tập trung ở nhiều huyện (Mê Linh, Gia Lâm, Thường Tín, Đông Anh, Thanh Oai, Đan Phượng …), đặc biệt là các trang trại, gia trại trồng rau sạch, hoa kiểng, lan cấy mô và lan VAR …
Tuy nhiên, số lượng các mô hình canh tác công nghệ cao là; Sự phát triển nông nghiệp thông minh của thành phố Hà Nội chưa tương xứng với tiềm năng và vị thế vốn có của thành phố, nhất là mô hình khu công nghiệp dành riêng cho nông nghiệp thông minh; Các mô hình “nông nghiệp số” quy mô lớn của trang trại, gia trại, hợp tác xã, làng nghề được đồng bộ với giải pháp công nghệ thông minh theo chuỗi giá trị nghiên cứu, chọn lọc, chọn giống, tổ chức sản xuất, nông nghiệp, chế biến, bảo tồn và tiêu thụ… nên có Cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp thông minh vẫn còn thiếu đồng bộ và chưa đủ mạnh.
|
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hà Nội hiện có 164 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (105 mô hình trồng trọt, 39 mô hình chăn nuôi, 15 mô hình thủy sản và một mô hình kết hợp trồng trọt và chăn nuôi). ); Giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao hiện chiếm khoảng 35% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp toàn thành phố. Trong đó, công nghệ, thiết bị được lựa chọn ứng dụng chủ yếu là thông minh trong quản lý, kiểm soát môi trường nông nghiệp nhằm giảm sức lao động, tăng chất lượng và sản lượng nông sản … |
Để khai thác triệt để thế mạnh của ngành nông nghiệp trong bối cảnh hiện nay, TS. Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Nội (NN & PTNT), cho rằng ngành nông nghiệp Thủ đô cần phải định hình lại để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Trước những đòi hỏi mới của ngành nông nghiệp, nếu nông nghiệp Thủ đô theo tư duy hiện nay sẽ giống như nông nghiệp ven đô và mặt bằng chung của cả nước, thiếu tính kết nối và không phát huy được tiềm năng vốn có.
Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển nông nghiệp đô thị thông minh, Phó Vụ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tạ Văn Tường cho biết. Ngoài phát triển nông nghiệp truyền thống, cần tập trung cải tạo cảnh quan, môi trường sinh thái, du lịch, chống biến đổi khí hậu, tích trữ tài nguyên nước … nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm.
“Thành phố Hà Nội đã quy hoạch vùng ngoại thành, sau đó 5 quận chuẩn bị thành một quận, sau đó sẽ xây dựng 5 đô thị vệ tinh. Với sự kết nối như vậy, ngành nông nghiệp Hà Nội phải quy hoạch không gian phù hợp kèm theo đó là yêu cầu công nghệ. Đây sẽ là điều kiện tiên quyết để phát triển các mô hình nuôi công nghệ cao trong giai đoạn tới ”- ông Tạ Văn Tường cho biết.
Hoàn tác các “nút thắt” trong quá trình phát triểnngười đàn ông thành thị thông minh
Ngày 17/3/2021, Thành ủy Hà Nội ban hành Chương trình 04-CTr / TU về đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần nhằm nâng cao chất lượng nông dân vào năm 2021-2025. Để giúp thành phố ban hành một loạt các hướng dẫn nhằm đạt được các mục tiêu trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Nội làm việc với Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam và một số cơ quan tổ chức Hội thảo “Định hướng và giải pháp vì sự phát triển Nông nghiệp thông minh tại Thành phố Hà Nội ”theo hình thức trực tuyến và trực tiếp.
 |
| Toàn cảnh hội thảo “Định hướng và Giải pháp phát triển Nông nghiệp thông minh trên địa bàn Thành phố Hà Nội”. |
Tại buổi tọa đàm, PGS.TS. Đào Thế Anh – Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam giải thích khái niệm và lợi ích của nông nghiệp đô thị thông minh. Theo đó, Nông nghiệp đô thị thông minh là nền nông nghiệp thông minh ứng dụng trong nông nghiệp đô thị, phù hợp với điều kiện đô thị ít đất, yêu cầu cao về môi trường. So với nông nghiệp truyền thống, nông nghiệp đô thị có những lợi thế cạnh tranh nhất định, đặc biệt nếu nông nghiệp đô thị có thể cung cấp các sản phẩm rẻ hơn, bao gồm cả thuế môi trường, cho thị trường đô thị.
PGS.TS. Đào Thế Anh cho rằng, ứng dụng công nghệ nông nghiệp thông minh rất đa dạng và có những ưu điểm riêng. Thứ nhất, người nông dân có thể tiếp cận nhiều thông tin hơn để đưa ra các quyết định sản xuất chính xác hơn, giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả sản xuất, giảm thiểu ô nhiễm.
Tuy nhiên, việc ứng dụng nông nghiệp thông minh cũng đặt ra nhiều thách thức khó khăn. Thiếu các nghiên cứu về mô hình quản trị số trong nông nghiệp đô thị thông minh; cơ sở dữ liệu số phục vụ nông nghiệp còn phân tán, thiết kế thiếu đồng bộ và chưa được số hóa; Khả năng cung cấp các ứng dụng công nghệ cho nông nghiệp thông minh vẫn còn hạn chế. Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ được đầu tư mạnh nhưng chưa theo kịp yêu cầu thực tế sản xuất; Nguồn ngân sách nhà nước và vốn vay để đầu tư phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thông minh còn hạn chế …
Từ thực trạng trên, PGS.TS. Đào Thế Anh đề cập đến một số giải pháp thúc đẩy nông nghiệp thông minh của Hà Nội như: thúc đẩy phát triển nông nghiệp đô thị Hà Nội dựa trên nghiên cứu thị trường và nhu cầu của người dân thành phố; Tăng cường đào tạo cán bộ. Hà Nội đặc biệt cần quy hoạch ổn định đất nông nghiệp và đất nông nghiệp đô thị cho từng tiểu vùng để thu hút đầu tư.
Một trong những câu hỏi then chốt sẽ quyết định sự thành bại của nông nghiệp đô thị thông minh là tổ chức không gian nông nghiệp. Mặc dù được coi là quan trọng, nhưng vấn đề nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao và du lịch nông nghiệp vẫn chưa được chính thức hóa như nông nghiệp đô thị. Ngoài ra, chưa có nghiên cứu về tổ chức không gian nông nghiệp đô thị khu vực nội thành, các khu vực phát triển mới, vùng ven đô và các khu vệ tinh đô thị, điều này gây cản trở rất lớn cho phát triển đô thị nông nghiệp thông minh ở Hà Nội.
“Việc lựa chọn mô hình không gian môi trường nông nghiệp đô thị không chỉ dựa vào đơn vị hành chính mà cần có sự phân vùng lâu dài về chức năng sản xuất với nội dung đổi mới, tích hợp đa ngành và phải xác định rõ các bước tiến hành” – TS. KTS Đỗ Hậu – Hội Quy hoạch và Phát triển Đô thị Việt Nam.
Ngoài nội dung trên, các đại biểu, học giả, chuyên gia tập trung thảo luận một số chủ đề liên quan như: tái cơ cấu ngành nông nghiệp; Quy hoạch vùng phù hợp với cây trồng và điều kiện tự nhiên; Đào tạo nguồn nhân lực tiếp cận, hiểu biết và vận hành công nghệ cao; Mở rộng hợp tác quốc tế để cập nhật đổi mới công nghệ từ nước ngoài; Xây dựng và quảng bá các thương hiệu có khả năng cạnh tranh toàn cầu …
